Η Περιφέρεια Αττικής αποτελεί την καρδιά της ελληνικής οικονομίας, φιλοξενώντας την πρωτεύουσα της χώρας και την πλειονότητα των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων. Ωστόσο, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και τις εκθέσεις του Υπουργείου Οικονομικών, η περιοχή αντιμετώπισε σημαντικές προκλήσεις τα τελευταία χρόνια, κυρίως λόγω της πανδημίας, ενώ ταυτόχρονα κατόρθωσε να επιτύχει αξιοσημείωτη οικονομική ανάκαμψη.
Δημογραφικές Αλλαγές και Οικονομική Δραστηριότητα
Το 2021, ο μόνιμος πληθυσμός της Περιφέρειας Αττικής ανήλθε σε 3.814.064 κατοίκους, παρουσιάζοντας μείωση κατά 0,4% σε σύγκριση με το 2011. Αυτή η ελαφρά μείωση αντικατοπτρίζει τις γενικότερες δημογραφικές τάσεις της Ελλάδας, με το γήρας του πληθυσμού και τη μείωση των γεννήσεων να αποτελούν ανησυχητικούς παράγοντες. Παρά τη μείωση του πληθυσμού, η Αττική παραμένει η πλέον βιομηχανική και επιχειρηματικά ανεπτυγμένη περιφέρεια της χώρας.
Το ποσοστό ανεργίας στην Περιφέρεια Αττικής ανήλθε σε 9,4% το 2023, σημειώνοντας σημαντική μείωση από το 17% του 2019. Η θετική αυτή εξέλιξη αποδίδεται σε μεγάλο βαθμό στις αναπτυξιακές πολιτικές και τα προγράμματα απασχόλησης που υλοποιήθηκαν στην περιοχή. Παράλληλα, η αύξηση του ΑΕΠ κατά 22,3% το 2023 σε σύγκριση με το 2019, δείχνει ότι η οικονομία της Αττικής κατάφερε να ανακάμψει γρήγορα από τις αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Επιχειρηματικότητα και Ιδιωτικές Επενδύσεις
Η Περιφέρεια Αττικής φιλοξενεί 343.743 επιχειρήσεις το 2023, σημειώνοντας αύξηση κατά 22% σε σχέση με το 2019. Αυτή η αύξηση αντικατοπτρίζει την ευνοϊκή επιχειρηματική ατμόσφαιρα και την ενίσχυση των επενδύσεων, τόσο από το εσωτερικό όσο και από το εξωτερικό. Μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υλοποιούνται ιδιωτικές επενδύσεις ύψους 1 δισ. ευρώ στην Αττική, εκ των οποίων τα 464 εκατ. ευρώ προέρχονται από το δανειακό σκέλος του ταμείου. Οι επενδύσεις αυτές αφορούν κυρίως μεγάλες επιχειρήσεις (720 εκατ. ευρώ), με τις μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις να λαμβάνουν επίσης σημαντική υποστήριξη.
Τουρισμός και Ανάπτυξη Υποδομών
Η Αττική αποτελεί βασικό τουριστικό προορισμό, με τις αφίξεις τουριστών να παρουσιάζουν αύξηση κατά 29,9% το 2023 σε σχέση με το 2019, σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος. Παράλληλα, οι τουριστικές εισπράξεις σημείωσαν αύξηση κατά 42,1%, αν και η μέση διάρκεια παραμονής μειώθηκε κατά 2,6%. Η τουριστική βιομηχανία της Αττικής συνεχίζει να αποτελεί σημαντικό μοχλό ανάπτυξης, ενισχύοντας την τοπική οικονομία και δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας.
Η ανάπτυξη υποδομών στην Περιφέρεια είναι επίσης έντονη. Το Περιφερειακό Σχέδιο Ανάπτυξης περιλαμβάνει 673 έργα σε εξέλιξη, συνολικού ύψους 12,2 δισ. ευρώ, ενώ 167 έργα έχουν ήδη ολοκληρωθεί με προϋπολογισμό 2 δισ. ευρώ. Τα έργα αυτά περιλαμβάνουν κυρίως βελτιώσεις στις μεταφορές, την ενέργεια και τις κοινωνικές υποδομές, ενώ 72 νέα έργα βρίσκονται υπό σχεδιασμό, με προϋπολογισμό 1,1 δισ. ευρώ.
Ενίσχυση των Δήμων και Κοινωνική Στήριξη
Η Περιφέρεια Αττικής έχει επίσης λάβει σημαντική οικονομική ενίσχυση για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών και την ενίσχυση της πυροπροστασίας. Από το 2019 έως το 2023, οι έκτακτες εισφορές ανήλθαν σε 473,8 εκατ. ευρώ, ενώ για την πυροπροστασία το 2024 έχουν διατεθεί 5,7 εκατ. ευρώ. Η ενίσχυση αυτή επιτρέπει στους δήμους να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των πολιτών και να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής τους.
Ταυτόχρονα, η Περιφέρεια έχει επενδύσει σημαντικά στην κοινωνική πρόνοια και την υποστήριξη των ευάλωτων ομάδων. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ανήλθε σε 152,2 εκατ. ευρώ, ενώ το επίδομα στέγασης ανήλθε σε 61 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, έχουν διατεθεί 163 χιλ. ευρώ ως ετήσια εισοδηματική ενίσχυση σε 350 οικογένειες ορεινών και μειονεκτικών περιοχών, ενώ το επίδομα παιδιού ανήλθε σε 57,7 εκατ. ευρώ, καλύπτοντας 40.710 δικαιούχους.
Επενδύσεις στον Πρωτογενή Τομέα και Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα
Η Περιφέρεια Αττικής δεν βασίζεται μόνο στη βιομηχανία και τον τουρισμό, αλλά προωθεί και την ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα. Συνολικά, έχουν διατεθεί 102 εκατ. ευρώ για δράσεις στον πρωτογενή τομέα, εκ των οποίων 56 εκατ. ευρώ έχουν ήδη εγκριθεί ως επιχορηγήσεις σε 1.027 δικαιούχους. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν την υποστήριξη της βιολογικής γεωργίας, την αγροτική οδοποιία, και τα εγγειοβελτιωτικά έργα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην καινοτομία και την πράσινη μετάβαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων, με επενδυτικά σχέδια ύψους 44,6 εκατ. ευρώ να υλοποιούνται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Η Περιφέρεια επενδύει επίσης στην ενίσχυση των υδατοκαλλιεργειών και στον εκσυγχρονισμό του πρωτογενούς τομέα, προωθώντας τη βιώσιμη ανάπτυξη και την προστασία του περιβάλλοντος.
Απασχόληση, Εκπαίδευση και Υγεία
Η Περιφέρεια Αττικής έχει επενδύσει σημαντικά στην απασχόληση και την εκπαίδευση, με στόχο τη δημιουργία ενός πιο ισχυρού και ανταγωνιστικού εργατικού δυναμικού. Από τον Αύγουστο του 2019 έως τον Αύγουστο του 2023, διατέθηκαν 735 εκατ. ευρώ για προγράμματα απασχόλησης, κοινωφελούς εργασίας και κοινωνικού τουρισμού, ενώ ενεργοποιήθηκαν 109.833 επιταγές κοινωνικού τουρισμού.
Στον τομέα της εκπαίδευσης, έχουν πραγματοποιηθεί από το 2019 έως σήμερα 6.013 διορισμοί εκπαιδευτικών στην Αττική, ενώ έχουν κατασκευαστεί νέες εκπαιδευτικές μονάδες για την κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών. Η επένδυση στην εκπαίδευση συνοδεύεται από τον διορισμό επιπλέον εκπαιδευτικού προσωπικού και την ανάπτυξη προτύπων και πειραματικών σχολικών μονάδων.
Στον τομέα της υγείας, οι προσλήψεις μόνιμου και επικουρικού ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού στα νοσοκομεία και τα κέντρα υγείας ανήλθαν σε 7.470 άτομα από το 2019 έως σήμερα, ενισχύοντας σημαντικά το σύστημα υγείας της Περιφέρειας και βελτιώνοντας την παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες.
Επενδυτικά Έργα και Αναπτυξιακές Παρεμβάσεις στην Περιφέρεια Αττικής
Η Περιφέρεια Αττικής, ως η πολυπληθέστερη και οικονομικά σημαντικότερη περιοχή της Ελλάδας, αποτελεί επίκεντρο για επενδυτικά έργα και αναπτυξιακές παρεμβάσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών και την ενίσχυση της τοπικής οικονομίας. Τα έργα αυτά καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα τομέων, από την υγεία και την παιδεία έως τις μεταφορές, την ενέργεια και τον πολιτισμό. Ακολουθεί μια αναλυτική παρουσίαση ορισμένων από τα σημαντικότερα έργα που βρίσκονται σε εξέλιξη ή έχουν προγραμματιστεί για την περιοχή.
Πολιτισμός και Ποιότητα Ζωής
Στον τομέα του πολιτισμού, η Περιφέρεια Αττικής επενδύει σημαντικά στην αποκατάσταση και ανάδειξη μνημείων και πολιτιστικών χώρων. Ένα από τα σημαντικότερα έργα είναι η ολοκλήρωση του κτηριακού συγκροτήματος της Εθνικής Πινακοθήκης – Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου, με προϋπολογισμό 24,35 εκατ. ευρώ. Αυτό το έργο θα ενισχύσει τον πολιτιστικό πλούτο της Αθήνας και θα προσελκύσει χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Παράλληλα, στο πλαίσιο της ανάδειξης της Ακρόπολης και των μνημείων της, η Περιφέρεια Αττικής υλοποιεί ένα έργο αποκατάστασης, συντήρησης και ανάδειξης των μνημείων με προϋπολογισμό 10,18 εκατ. ευρώ. Αυτό το έργο θα συμβάλει στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς και θα βελτιώσει την επισκεψιμότητα στον πιο εμβληματικό αρχαιολογικό χώρο της Ελλάδας.
Επιπλέον, η δημιουργία του Διαχρονικού Μουσείου Ελευσίνας, με προϋπολογισμό 37 εκατ. ευρώ, αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πολιτιστικές επενδύσεις στην περιοχή, προωθώντας την Ελευσίνα ως πολιτιστικό κέντρο διεθνούς φήμης.
Εκπαίδευση και Έρευνα
Η επένδυση στην εκπαίδευση αποτελεί κεντρικό άξονα της αναπτυξιακής πολιτικής της Περιφέρειας Αττικής. Ένα από τα κύρια έργα είναι η ανέγερση και ανακαίνιση σχολικών μονάδων, όπως το 4ο Γυμνάσιο Ασπροπύργου και το 4ο Δημοτικό Σχολείο Μεγαρέων, με προϋπολογισμούς 6,31 εκατ. ευρώ και 5,26 εκατ. ευρώ αντίστοιχα. Αυτά τα έργα αποσκοπούν στην κάλυψη των αυξανόμενων αναγκών της περιοχής σε σχολικές υποδομές και στη βελτίωση των συνθηκών μάθησης για τους μαθητές.
Παράλληλα, σημαντικά έργα υλοποιούνται στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας. Το Κέντρο Καινοτομίας στην Αθήνα, με προϋπολογισμό 124 εκατ. ευρώ, αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες επενδύσεις στον τομέα της έρευνας, δημιουργώντας έναν κόμβο καινοτομίας που θα προσελκύσει νέες επιχειρήσεις και ερευνητικά ιδρύματα.
Μεταφορές και Υποδομές
Η βελτίωση των μεταφορικών υποδομών είναι κρίσιμη για την ανάπτυξη της Αττικής. Ένα από τα μεγαλύτερα έργα που υλοποιούνται είναι η κατασκευή της Γραμμής 4 του Μετρό, στο τμήμα Άλσος Βεΐκου – Γουδί, με προϋπολογισμό 1,77 δισ. ευρώ. Αυτό το έργο θα βελτιώσει σημαντικά την καθημερινή μετακίνηση χιλιάδων πολιτών, μειώνοντας τον χρόνο μετακίνησης και ενισχύοντας τη βιώσιμη ανάπτυξη μέσω της χρήσης των δημόσιων μεταφορών.
Επιπλέον, η επέκταση της Λεωφόρου Κύμης και η σύνδεσή της με την ΠΑΘΕ και την Αττική Οδό, με προϋπολογισμό 352,5 εκατ. ευρώ, θα ανακουφίσει την κυκλοφοριακή συμφόρηση και θα βελτιώσει την πρόσβαση στην περιοχή της Βορειοανατολικής Αττικής.
Η αναβάθμιση του Προαστιακού Σιδηροδρόμου Δυτικής Αττικής, με προϋπολογισμό 95,7 εκατ. ευρώ, είναι ένα άλλο σημαντικό έργο που θα ενισχύσει την περιφερειακή συνδεσιμότητα και θα βελτιώσει τις μετακινήσεις προς και από την πρωτεύουσα.
Υγεία και Κοινωνική Φροντίδα
Στον τομέα της υγείας, η Περιφέρεια Αττικής επενδύει σε έργα ανακαίνισης και αναβάθμισης των υγειονομικών υποδομών. Ένα από τα έργα είναι η ανακαίνιση και επέκταση των Τμημάτων Επειγόντων Περιστατικών (ΤΕΠ) στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών “Λαϊκό”, με προϋπολογισμό 11,76 εκατ. ευρώ. Το έργο αυτό θα βελτιώσει τις συνθήκες παροχής υπηρεσιών υγείας στους πολίτες, ενισχύοντας την ποιότητα και την αποδοτικότητα των νοσοκομείων.
Επιπλέον, η ανακαίνιση και αναβάθμιση των κέντρων υγείας σε διάφορες περιοχές της Αττικής, όπως στη Νέα Μάκρη και τα Σπάτα, με προϋπολογισμούς 2,29 εκατ. ευρώ και 1,64 εκατ. ευρώ αντίστοιχα, θα συμβάλει στην παροχή καλύτερων υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας.
Ενέργεια και Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα
Η ενεργειακή αναβάθμιση και η πράσινη μετάβαση αποτελούν προτεραιότητα για την Περιφέρεια Αττικής. Ένα από τα βασικά έργα είναι η κατασκευή της νέας προβλήτας Small Scale LNG στον Τερματικό σταθμό Ρεβυθούσας, με προϋπολογισμό 28,8 εκατ. ευρώ. Αυτό το έργο θα ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα συμβάλει στη μετάβαση σε πιο καθαρές μορφές ενέργειας.
Επίσης, σημαντικές επενδύσεις πραγματοποιούνται στον τομέα της διαχείρισης απορριμμάτων, με έργα όπως η κατασκευή του Κέντρου Επεξεργασίας Λυμάτων δήμων Ραφήνας – Πικερμίου και Σπάτων – Αρτέμιδος, με προϋπολογισμό 110,08 εκατ. ευρώ. Αυτό το έργο θα βελτιώσει τη διαχείριση των απορριμμάτων στην περιοχή και θα συμβάλει στη βιώσιμη ανάπτυξη.
